ΠΟΙΑ ΑΘΛΗΜΑΤΑ ΕΠΙΤΡΕΠΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΠΟΣΟ ΧΡΟΝΟ ΜΕΤΑ;

Ελεύθεροι να συνεχίσουν τις αθλητικές δραστηριότητές τους είναι όσοι έχουν υποβληθεί σε ολική αρθροπλαστική γόνατος μετά από την ανάρρωση. Δεν επιτρέπονται, όμως, όλες. Οι επιστήμονες επισήμαναν, ωστόσο, ότι το εξάμηνο είναι ενδεικτικό, καθώς δεν υπάρχει προκαθορισμένος χρόνος επιστροφής,σε αθλητικες δραστηριοτητεσ αλλά αυτή εξαρτάται από την προσωπική πρόοδο ανάρρωσης του κάθε ασθενή. Η συναίνεση για την ενασχόληση με κάποιο σπορ 6 μήνες μετά εντάσσεται στους γενικούς κανόνες, που ισχύουν όταν η μετεγχειρητική πορεία κριθεί ομαλή, δηλαδή στη συντριπτική πλειονότητα των περιστατικών.

«Η ολική αρθροπλαστική γόνατος αποτελεί τη μοναδική οριστική θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας τελικού σταδίου. Τα τελευταία χρόνια οι ασθενείς που υποβάλλονται σε αυτή την επέμβαση είναι είτε ηλικιωμένοι αλλά δραστήριοι είτε νεότεροι συγκριτικά με το παρελθόν. Η αιτία αυτής της μείωσης της ηλικίας στην διενεργεια ολικης αρθροπλαστικης γονατος είναι τα υψηλά ποσοστά παχυσαρκίας, η οποία είναι μια από τις αιτίες καταστροφής του χόνδρου,τα καλα αποτελεσματα του χειρουργειου αλλά και η ένταξη της συστηματικής άσκησης στη ζωή του πληθυσμού, η οποία προάγει μεν την υγεία αλλά αυξάνει παράλληλα τον κίνδυνο για μετατραυματικές αρθρίτιδες», μας εξηγεί ο ορθοπαιδικός χειρουργός Δρ. Αθανάσιος Τσουτσάνης. «Εξάλλου αυτή είναι και η επιδίωξη των ασθενών όταν αποφασίζουν να προχωρήσουν σε μια αντικατάσταση γόνατος: να μπορούν να πάρουν τη ζωή τους πίσω, να εκτελούν κάθε δραστηριότητα χωρίς δυσκολία και πόνο. Να μπορούν να συμμετέχουν και σε αθλήματα, να γεράσουν χωρίς λειτουργικά προβλήματα, να διατηρήσουν τις κοινωνικές επαφές τους μετά τη συνταξιοδότηση, να έχουν ευκαιρίες για δημιουργία νέων γνωριμιών και να τονώνουν την αυτοπεποίθησή τους όταν κατακτούν τους στόχους τους.

Μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί πολλές μελέτες που εξέτασαν τον χρόνο επιστροφής στον αθλητισμό σε ασθενείς που είχαν υποβληθεί σε αρθροπλαστική γόνατος οι οποίες όμως στηρίχθηκαν στις συστάσεις των χειρουργών βάσει της προσωπικής εμπειρίας τους, του επιπέδου δραστηριότητας και της αγάπης τους για τον αθλητισμό, παρά σε επιστημονικά στοιχεία.Ο παράγοντας που επηρεάζει την απόφαση των χειρουργών για επιστροφή στις αθλητικές δραστηριότητες των ασθενων τους είναι η ανησυχία τους για την πιθανότητα να προκληθούν επιπλοκές μετά την αρθροπλαστική γόνατος. Οι περισσότερες μελέτες δεν εστίασαν σε μια ευρεία γκάμα αθλημάτων, παρά μόνο σε μεμονωμένες αθλητικές δραστηριότητες, π.χ. σκι, και όχι σε μια ευρεία ομάδα αθλημάτων.

Προκειμένου, λοιπόν, να καταρτισθούν οδηγίες που θα δίδονται από τα μέλη της European Knee Associates, μιας εξειδικευμένης πανευρωπαϊκής εταιρείας αρθροπλαστικής γόνατος - τμήμα της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Αθλητικής Τραυματολογίας, Χειρουργικής Γόνατος και Αρθροσκόπησης (ESSKA), πραγματοποιήθηκε διαδικτυακή έρευνα στην οποία συμμετείχαν 120 χειρουργοι μέλη της από 31 χώρες. Η πλειονότητα των συμμετεχόντων (60,2%) δήλωσε ότι αθλούνταν περισσότερο από δύο φορές την εβδομάδα. Όσον αφορά τη συχνότητα χειρουργικών επεμβάσεων, το 67,2% εκτελούσε πάνω από 50 ολικές αρθροπλαστικές γόνατος ετησίως, ενώ η μεγαλύτερη ομάδα (31,9%) χειρουργών δήλωσε ότι εκτελούσε μεταξύ 51 και 100 ολικές αρθροπλαστικές γόνατος το χρόνο, αριθμοί που καταδεικνύουν την πείρα τους.

Εξετάστηκαν 47 αθλήματα, περιλαμβανομένων όσων εκτελούνται στην Αμερική και στην Ευρώπη.

Τα περισσότερα μέλη συναίνεσαν να επιτρέπονται 5 διαφορετικά αθλήματα τις πρώτες 6 εβδομάδες μετά την αρθροπλαστική γόνατος, 7 αθλήματα από την 6η έως την 12η εβδομάδα μετά την επέμβαση, 14 αθλήματα 3-6 μήνες μετά, και 21 από τις 47 αθλητικές δραστηριότητες 6 μήνες αργότερα. Τα αθλήματα αυτά είναι:

6 εβδομάδες μετά: περπάτημα, ανέβασμα σκαλοπατιών, κολύμβηση, γυμναστική στο νερό και στατική ποδηλασία.

6 - 12 εβδομάδες μετά: ποδηλασία σε επίπεδο έδαφος και γιόγκα.

12 εβδομάδες μετά: διπλό τένις, γκολφ, γυμναστική/ άρση βάρους, αεροβική, πεζοπορία, σκανδιναβικό περπάτημα (Nordic walking) και ιστιοπλοΐα.

6 μήνες μετά: ορεινή ποδηλασία/ποδηλασία με κλίση, επιτραπέζια αντισφαίριση, κωπηλασία, κανό, καγιάκ, σκι.

Όσοι αγαπούν το σκουός, όμως, θα πρέπει να ασχοληθούν μετεγχειρητικά με άλλο άθλημα, αφού το συγκεκριμένο δεν έλαβε την έγκριση των μελών της European Knee Associates. Αποφάσισαν να μην το συστήνουν μετεγχειρητικά ακόμη αν έχουν περάσει έξι μήνες και πλέον από την εγχείρηση

Ενώ οι συμμετέχοντες ορθοπαιδικοι χειρουργοι στην έρευνα θα αποθάρρυναν τους ασθενείς να ασχοληθούν

τις πρώτες 6 εβδομάδες: με το jogging, το τρέξιμο, το τένις (μονό), το cross training, την αναρρίχηση, το σκι ανωμάλου δρόμου. Ωστόσο, δεν υπήρξε συναίνεση για σύσταση ενασχόλησης με αυτά μετά από τον 1,5 μήνα
τις πρώτες 12 εβδομάδες: με το τρέξιμο σε δρόμο, το τρέξιμο σε διάδρομο, τη χειροσφαίριση, το ποδόσφαιρο, την καλαθοσφαίριση, τα αθλήματα πλήρους επαφής, τις πολεμικές τέχνες. Πέραν αυτού του χρονικού διαστήματος οι χειρουργοί δεν κατέληξαν σε συναινετικό συμπέρασμα.
τους πρώτους 6 μήνες: το αντιπτέριση (μπάντμιντον), το βόλεϊ, το canyoning, το surfing, το windsurfing, το snowboarding, το έλκηθρο. Μετά από το 6μηνο δεν υπήρξε συναίνεση μεταξύ των συμμετεχόντων.

«Η ενασχόληση, επομένως, με αθλήματα επιτρέπεται, αλλά όχι από την πρώτη μέρα. Ούτε ισχύει ο ίδιος κανόνας επιστροφής στις αθλητικές δραστηριότητες για όλους (κατι που εξαρταται και από την γενικη κατασταση του ασθενους) ο δε ρυθμός ανάρρωσης. ο οποίος είναι απολύτως εξατομικευμένος. είναι αυτός που καθορίζει τον χρόνο επιστροφής.

Σημαντικό ρόλο στην ταχύτητα ανάρρωσης και στο βαθμο επανόδου στις αθλητικές δραστηριότητες έχει η χειρουργική μέθοδος που έχει επιλεγεί για την αποκατάσταση της βλάβης του γονάτου. Η διενεργεια της αρθροπλαστικης γονατος με τεχνική ελάχιστης επεμβατικότητας ΜΙK (Minimal Invasive Knee)οπου το χειρουργικο τραυμα και ως εκ τουτου η βλαβη στον εκτατικο μηχανισμο του γονατος είναι πολύ μικροτερη σε σχεση με την κλασικη τεχνικη σε συνδυασμο με τα συγχρονα πρωτοκολα αναισθησιας και αποθεραπειας (Fast track) δινουν ένα σημαντικοτατο πλεονεκτημα Επισπεύδει δε την ανάρρωση και για άλλον έναν λόγο ελαχιστοποιωντας τις πιθανότητες επιπλοκών και την ανάγκη για μετάγγιση αίματος, η οποία ενέχει κινδύνους αλλεργικών αντιδράσεων και μολύνσεων. Επιπροσθετως όταν η επέμβαση πραγματοποιείται με τη χρήση ρομποτικου βραχιονα (computer assisted surgery), που δίνει τη δυνατότητα στον χειρουργό να προσχεδιάσει την επέμβαση και να ελεξγει την ωρα του χειρουργειου την βελτιστη τοποθετηση των εμφυτευματων βασει του προεγχειτηκου σχεδιασμου.

Ο τροπος διενεργειας της αρθροπλαστικης του γονατος η οποια αποτελει ένα από τα πιο αποτελεσματικα ως προς το προσδοκωμενο αποτελεσμα χειρουργεια παιζει σημαντικοτατο ρολο στην γρηγορη επανοδο στη φυσιολογικη καθημερημοτητα αλλα και σε αγαπημενες αθλητικες δραστηριοτητες.

Αθανασιος Τσουτσανης
Ορθοπαιδικος Χειρουργος
Διδακτωρ πανεπιστημιου Αθηνων
Δ/ντης ΣΤ Ορθ/κης κλινικης νος. Υγεια