ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΕΙ Η ΟΣΤΕΟΑΡΘΡΙΤΙΔΑ ΓΟΝΑΤΟΣ

Αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι με πόνο στο γόνατο, ο οποίος οφείλεται σε οστεοαρθρίτιδα. Η έρευνα για τη σχέση των δύο νόσων είναι πλούσια, και τα αποτελέσματα συνεπή. Μια από τις πιο πρόσφατες μελέτες έδειξε μάλιστα ότι όσο πιο γρήγορη είναι η εξέλιξη της νόσου τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος κατάθλιψης των ασθενών με οστεοαρθρίτιδα γόνατος.

Όπως είναι γνωστό, η συμπτωματική οστεοαρθρίτιδα γόνατος επηρεάζει περίπου το 10% των ανδρών και 13% των γυναικών ηλικίας 60 ετών. Η πάθηση εμφανίζεται όταν μια άρθρωση φλεγμαίνει, συνήθως επειδή ο χόνδρος και άλλοι ιστοί που προστατεύουν την άρθρωση καταστρέφεται και φθείρεται με την πάροδο του χρόνου. Ο πόνος στο γόνατο λόγω της οστεοαρθρίτιδας μπορεί να δυσκολέψει την αυτοεξυπηρέτηση του πάσχοντα, κάτι που μπορεί να βλάψει την ποιότητα ζωής του και να επιβαρύνει τους οικείους του. Η επιδείνωση της σοβαρότητας της νόσου είναι πιθανό να οδηγήσει στην ανάπτυξη ψυχιατρικής συννοσηρότητας, ιδιαίτερα καταθλιπτικών συμπτωμάτων, τα οποία μπορούν, με τη σειρά τους, να επιδεινώσουν την πορεία της νόσου και της εξέλιξης της οστεοαρθρίτιδας, αυξάνοντας την πιθανότητα για υποβολή του ασθενή σε ολική αρθροπλαστική του γόνατος. Η έρευνα δείχνει ότι οι ασθενείς με ψυχοκοινωνικές διαταραχές έχουν ταχύτερη εξέλιξη της νόσου. Υπάρχει, δηλαδή, μια αμφίδρομη σχέση μεταξύ της σοβαρότητας της νόσου και των καταθλιπτικών συμπτωμάτων, που μπορεί να επηρεάσει τη πορεία και των δύο, περιπλέκοντας έτσι την ιατρική διαχείριση και συμβάλλοντας σε μεγαλύτερη θνησιμότητα.

Έχει διαπιστωθεί ότι τα καταθλιπτικά συμπτώματα επηρεάζουν το 20% των ατόμων με οστεοαρθρίτιδα γόνατος. Παρά το υψηλό αυτό ποσοστό, η κατάθλιψη που παρουσιάζεται σε χρόνιες ασθένειες είναι δύσκολο να αναγνωριστεί και να διαγνωστεί. Ένας παράγοντας που συμβάλλει στην ελλιπή αναγνώριση της κατάθλιψης σε ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα είναι η επικάλυψη των σωματικών συμπτωμάτων μεταξύ των παθήσεων. Κατά συνέπεια, πολλά άτομα αντιμετωπίζονται μόνο για τη χρόνια νόσο τους και όχι για τα καταθλιπτικά συμπτώματά τους. Η θεραπεία της κατάθλιψης σε ενήλικες συνίσταται κυρίως σε φαρμακοθεραπεία με αντικαταθλιπτικά. Ωστόσο, πολλοί ασθενείς δεν επιτυγχάνουν ύφεση των συμπτωμάτων και η μη ανταπόκριση είναι ακόμη πιο διαδεδομένη σε εκείνους με χρόνιες ασθένειες.

Μια επιστημονική ομάδα από την Ιαπωνία δημοσίευσε μια μελέτη στο Journal of the American Geriatrics Society που ασχολήθηκε με τις επιπτώσεις του πόνου στο γόνατο στην κατάθλιψη. Εξέτασαν πληροφορίες από 573 άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω και ενώ κατά την έναρξη της μελέτης κανένας από τους συμμετέχοντες δεν υπέφερε από κατάθλιψη, δύο χρόνια αργότερα, σχεδόν το 12% των συμμετεχόντων είχε αναπτύξει συμπτώματα. Περισσότερες πιθανότητες να αναφέρουν συμπτώματα κατάθλιψης είχαν τα άτομα που βίωσαν πόνο στο γόνατο κατά την νυχτερινή κατάκλιση, κατά την προσπάθειά τους να φορέσουν τις κάλτσες τους ή κατά την επιβίβαση ή αποβίβαση από το αυτοκίνητο.

Από τα ευρήματα μιας άλλης μελέτης, που δημοσιεύθηκαν τον Απρίλιο 2020, φάνηκε ότι μεταξύ των ατόμων με συμπτωματική οστεοαρθρίτιδα ή που κινδύνευαν να εμφανίσουν την πάθηση στο γόνατο, υπήρχαν ενδείξεις παρουσίας υποτύπων κατάθλιψης που χαρακτηρίζονταν από διακριτές ομάδες συμπτωμάτων κατάθλιψης με διαφορετικές επιδράσεις στις αναφορές πόνου και αναπηρίας με την πάροδο του χρόνου. Τα ευρήματα υπονοούν ότι οι παρεμβάσεις για την κατάθλιψη θα μπορούσαν να βελτιστοποιηθούν στοχεύοντας τη συγκεκριμένη συμπτωματολογία που παρουσιάζουν αυτοί οι υπότυποι. Έτσι αποφεύγεται η επιδείνωση και των συμπτωμάτων που βιώνουν λόγω της οστεοαρθρίτιδας.

Δεδομένου του αριθμού των ανθρώπων που υποφέρουν από οστεοαρθρίτιδα γόνατος, είναι αναγκαίος ο έγκαιρος εντοπισμός και η αντιμετώπιση και των δύο νόσων, προκειμένου ο πάσχων να είναι σε θέση να συνεχίσει να χαίρεται τη ζωή του, απαλλαγμένος από τα όποια συμπτώματα τον ταλαιπωρούν.

Δυστυχώς, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε για την οστεοαρθρίτιδα είναι να καθυστερήσουμε την εξέλιξή της, φροντίζοντας το βάρος μας και ενισχύοντας τους μυς που στηρίζουν το γόνατο. Η χορήγηση αναλγητικών και αντιφλεγμονωδών, οι ενέσεις κορτικοστεροειδών και η φυσικοθεραπεία ανακουφίζουν από τα συμπτώματα, χωρίς να θεραπεύουν. Σε ασθενείς, όμως, με σοβαρή οστεοαρθρίτιδα η μοναδική λύση απαλλαγής από τα συμπτώματα είναι η χειρουργική επέμβαση.

Παλαιότερα, η ολική αρθροπλαστική ήταν μια επέμβαση που απαιτούσε μεγάλους χρόνους αποκατάστασης. Σε μια προσπάθεια να καταστούν αυτές οι επεμβάσεις πιο απλές για τους ασθενείς, αναπτύχθηκαν μέθοδοι ελάχιστης επεμβατικότητας που απαιτούν μικρότερες τομές για την πραγματοποίησή τους. Έτσι, σήμερα οι χειρουργημένοι ασθενείς χάνουν ελάχιστο αίμα κατά τη διάρκεια του χειρουργείου, πονούν λιγότερο μετεγχειρητικά και αναρρώνουν ταχύτερα. Η πλήρη εξάλειψη των συμπτωμάτων τούς δίνει μια δεύτερη ευκαιρία να ζήσουν χωρίς πόνο, απαλλαγμένοι από την κακή ψυχολογία που οφειλόταν στον περιορισμό των δραστηριοτήτων τους.

Δρ. Αθανάσιος Τσουτσάνης